وقتی حرف از لوله کشی ساختمان به میان می آید با تنوعی از انتخاب مواجه خواهیم بود انتخاب هایی که هر کدام برای کارفرما ، نوع کارایی ، قیمت ، نحوه اجرای پروژه ، نقشه و اتصال حائز اهمیت است .
در این مطلب تصمیم داریم در مورد انواع لوله ساختمانی ، مواد تشکیل دهنده و کاربرد آن مطالب خوبی را با شما به اشتراک بگذاریم . در ضمن شما می توانید برای آموزش لوله کشی ساختمان نیست با مجموعه ما در ارتباط باشید .
چرا شناخت انواع لوله ساختمانی مهم است؟
شناخت انواع لولههای ساختمانی بسیار مهم است زیرا این انواع لولهها در سیستمهای مختلف ساختمانی برای انتقال مایعات، گازها، یا حتی دیگر مواد استفاده میشوند. در زیر تعدادی از دلایل اهمیت شناخت انواع لوله ساختمانی آورده شده است:
کاربری مختلف: انواع لولهها برای کاربردهای مختلف مانند آب سرد و گرم، گاز، گرمایش، تهویه مطبوع، فاضلاب و غیره استفاده میشوند. شناخت این کاربردها و انتخاب لولههای مناسب برای هر کاربرد، اجتناب از مشکلات و نقاط ضعف در سیستمهای ساختمانی را فراهم میکند.
مقاومت و مشخصات فیزیکی: هر نوع لوله بر اساس مواد ساخته شده و مشخصات فیزیکی خاصی دارد. این شامل مقاومت در برابر فشار، حرارت، خوردگی و سایر خصوصیات فنی میشود. شناخت این مشخصات به مهندسان و سازندگان کمک میکند تا لولههای مناسب با توجه به شرایط محیطی و نیازهای سیستم را انتخاب کنند.
کارایی انرژی: در سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع، انتخاب لولههایی با کارایی حرارتی مناسب مهم است. انتخاب لولههای مناسب باعث کاهش اتلاف انرژی و افزایش بهرهوری سیستم میشود.
استانداردها و مقررات: هر کشوری استانداردها و مقررات خود را برای استفاده از لولهها در ساختمانها دارد. شناخت این استانداردها و رعایت مقررات، اطمینان از اجرای صحیح و ایمنی سیستمهای لولهگذاری را فراهم میکند.
نگهداری و تعمیرات: شناخت انواع لولهها به مدیریت سیستمهای ساختمانی کمک میکند تا نگهداری و تعمیرات به موقع انجام شود. این کار میتواند از خرابیها و ایجاد مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند.
به طور کلی، شناخت انواع لوله ساختمانی به تدوین طرح مناسب، اجرای بهینه و نگهداری صحیح سیستمهای لولهگذاری در ساختمانها کمک میکند و از عملکرد بهتر و ایمنتر آنها اطمینان حاصل میکند.
لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه یا لوله گالوانیزه فولادی، لولهای است که با پوشش لایه نازکی از رویهٔ روی تحت عنوان رویهٔ گالوانیزه پوشانده شده است. این روش گالوانیزه کردن به معنای پوشش دادن یا تغییر دادن ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی فولاد با روی میباشد.
روش گالوانیزه کردن عمدتاً به دو شکل انجام میشود:
گالوانیزه کردن گرم: در این روش، لولهها به صورت معمول به رویهٔ روی غلیظ پوشانده شده و سپس در دماهای بالا (حدود ۴۵۰ درجه سانتیگراد) قرار داده میشوند. این فرآیند باعث ایجاد یک لایه ضخیم و قابل مقاومت بر روی سطح لوله میشود.
گالوانیزه کردن سرد: در این روش، لولهها به دماهای پایینتر (حدود ۵۰-۱۵۰ درجه سانتیگراد) به رویهٔ روی غلیظ پوشانده میشوند. این روش باعث ایجاد یک لایه نازک و یکنواختتر گالوانیزه میشود.
کاربردهای لوله گالوانیزه شامل موارد زیر میشود:
سیستمهای لولهگذاری آب: لوله گالوانیزه به دلیل مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی، در سیستمهای لولهگذاری آب سرد و گرم مورد استفاده قرار میگیرد.
سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع: برخی از سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع از لوله گالوانیزه برای انتقال هوا یا مایعات استفاده میکنند.
سیستمهای گاز و بخار: به دلیل مقاومت به حرارت و خوردگی، لوله گالوانیزه در سیستمهای گاز و بخار نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
سیستمهای آب شرب و صنعتی: از آنجا که لوله گالوانیزه مقاوم به اکسیداسیون و خوردگی است، در سیستمهای تأمین آب شرب و صنعتی نیز استفاده میشود.
ساخت و ساز: در پروژههای ساختمانی برای ساخت اسکلتها و قطعات فلزی نیز از لوله گالوانیزه استفاده میشود.
لوله گالوانیزه به دلیل خاصیت مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی، در مواردی که امکان تماس با عوامل محیطی ممکن است، یا در مناطق با آب زنگزا، به عنوان یک گزینه مناسب مطرح میشود.
لوله پروپلین
لولههای پلیپروپیلن (Polypropylene Pipe یا PP Pipe) از مواد پلیمری به نام پلیپروپیلن ساخته میشوند. پلیپروپیلن یک پلیمر ترموپلاستیک است که از مواد هیدروکربنی حاصل میشود. این مواد به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی مناسب، در ساخت لولههای مقاوم در برابر حرارت، فشار، و مواد شیمیایی استفاده میشوند.
ویژگیها و کاربردهای لولههای پلیپروپیلن عبارتند از:
مقاومت به مواد شیمیایی: لولههای پلیپروپیلن مقاوم به اثرات مواد شیمیایی مختلف میباشند، که این ویژگی آنها را برای انتقال مایعات و گازهای شیمیایی مناسب میکند.
مقاومت به حرارت: پلیپروپیلن به حرارت نسبتاً خوبی مقاومت دارد و از این رو برای سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع نیز قابل استفاده است.
مقاومت به فشار: لولههای پلیپروپیلن معمولاً دارای مقاومت مناسبی در برابر فشار هستند، که این ویژگی آنها را برای انتقال آب یا فاضلاب مناسب میکند.
سبک وزن و نصب آسان: این لولهها به دلیل وزن سبک خود و ساختاری که به راحتی به هم پیوسته میشوند، نصب و حمل آنها نسبت به برخی لولههای سنتی راحتتر است.
مقاومت به زنگ زدگی و خوردگی: پلیپروپیلن به خوبی از زنگ زدگی و خوردگی مقاومت دارد که این ویژگی آنها را برای استفاده در شرایط مختلف محیطی مناسب میکند.
کاربردهای متعدد: لولههای پلیپروپیلن در سیستمهای تأمین آب، فاضلاب، گاز، تهویه مطبوع، صنعت، و حتی کشاورزی به کار میروند.
نکته مهم در استفاده از لولههای پلیپروپیلن این است که باید به استانداردها و مقررات مربوط به نصب و استفاده از آنها توجه شود تا عملکرد بهینه و ایمنی سیستم تضمین گردد.
لوله چدنی
لولههای چدنی از فلز چدن ساخته شدهاند و به دلیل ویژگیهای خاص چدن، در برخی از کاربردها بسیار مورد استفاده قرار میگیرند. این لولهها میتوانند به صورت گرانیتی (Cast Iron) یا داکتیل (Ductile Iron) باشند. ویژگیها و کاربردهای لولههای چدنی عبارتند از:
لولههای گرانیتی:
مقاومت به فشار و ضربه: لولههای گرانیتی معمولاً دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر فشار و ضربه هستند، که این ویژگی آنها را برای استفاده در سیستمهای فاضلاب، آب شرب و غیره مناسب میکند.
مقاومت به خوردگی: چدن، به خصوص چدن گرافیتی، مقاوم به خوردگی است و از این جهت برای محیطهایی که در آنها خطر خوردگی وجود دارد، مانند خطوط فاضلاب، بسیار مناسب است.
عمر طولانی: لولههای گرانیتی معمولاً عمر زیادی دارند و در مقایسه با برخی سایر مواد، به عنوان یک گزینه با عمر طولانی شناخته میشوند.
لولههای داکتیل:
مقاومت به فشار و ضربه با بالاترین انعطاف: لولههای داکتیل از چدن داکتیل تشکیل شدهاند که مقاومت به فشار و ضربه بسیار بالایی دارد و همچنین دارای انعطاف بیشتری نسبت به لولههای گرانیتی است.
مقاومت به خوردگی: همچون گرانیتی، چدن داکتیل نیز مقاوم به خوردگی است که این خاصیت آن را برای کاربردهایی که در آنها خوردگی اهمیت دارد، مناسب میکند.
مصرف آب کمتر در تولید: تولید لولههای داکتیل نسبت به لولههای گرانیتی نیاز به مصرف آب کمتری دارد که میتواند از نظر محیط زیستی مزایایی داشته باشد.
کاربردهای این لولهها شامل شبکههای آب و فاضلاب شهری، سیستمهای آبیاری، خطوط گاز، خطوط گرمایشی و تهویه مطبوع، ساختمانها و صنعت است. توجه به استانداردها و مقررات مربوط به نصب و استفاده از لولههای چدنی در هر کاربردی امری حیاتی است.
لوله PVC
لولههای پلیوینیل کلرید (PVC) یک نوع لوله ساختمانی هستند که از پلیوینیل کلرید به عنوان ماده اصلی تشکیل شدهاند. این لولهها به دلیل ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مناسب، در انواع مختلف کاربردها مورد استفاده قرار میگیرند. ویژگیها و کاربردهای لولههای پیویسی عبارتند از:
ویژگیها:
مقاومت به خوردگی: لولههای PVC مقاوم به خوردگی هستند، بنابراین در مواجهه با مواد شیمیایی مختلف یا مواد خورنده، تغییرات فیزیکی و شیمیایی کمی دارند.
سبک وزن و نصب آسان: این لولهها به دلیل سبک وزن بودن و قابلیت نصب آسان، به عنوان گزینهای اقتصادی برای خطوط آب و فاضلاب و سیستمهای تهویه مطبوع استفاده میشوند.
عایق حرارتی: لولههای PVC عایق حرارتی خوبی دارند که این ویژگی آنها را برای استفاده در سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع مناسب میکند.
مقاومت الکتریکی: PVC خواص الکتریکی مناسبی دارد، بنابراین در برخی از کاربردها الکتریکی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
مقاومت به ضربه و فشار: لولههای PVC معمولاً مقاوم به ضربه و فشار هستند که این ویژگی آنها را برای استفاده در شرایط مختلف فشار مناسب میکند.
کاربردها:
سیستمهای آبیاری: لولههای PVC برای انتقال آب در سیستمهای آبیاری به کار میروند.
سیستمهای فاضلاب: بخشهایی از شبکه فاضلاب نیز از لولههای PVC ساخته میشوند.
سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع: برخی از سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع از لولههای PVC استفاده میکنند.
سیستمهای آب شرب: لولههای PVC در سیستمهای تأمین آب شرب نیز کاربرد دارند.
صنعت الکتریکی: به دلیل مقاومت الکتریکی مناسب، برخی از کاربردهای صنعتی و الکتریکی از لولههای PVC بهره میبرند.
توجه به استانداردها و مقررات مربوط به استفاده از لولههای PVC در هر کاربرد، امری حیاتی است.
لوله پنج لایه
لولههای پنج لایه معمولاً از ترکیب مواد مختلف ساخته میشوند تا ویژگیهای مختلفی از جمله انعطافپذیری، مقاومت به فشار، و عایق حرارتی را ترکیب کنند. این لولهها معمولاً به صورت لایههای مختلف از مواد مختلف پوشیده میشوند تا ویژگیهای مختلفی را به دست آورند. به طور عمومی، لایههای این لولهها شامل موارد زیر میشوند:
لایه داخلی (Inner Layer): این لایه معمولاً از موادی مانند پلیاتیلن یا پلیپروپیلن ساخته میشود که مقاومت خوبی در برابر خوردگی و لیکیدهای مختلف دارند.
لایه میانی (Intermediate Layer): این لایه ممکن است از موادی مانند پلیاتیلن و پلیپروپیلن با خصوصیات مکمل به لایه داخلی یا از مواد مقاوم به فشار مانند نایلون ساخته شده باشد.
لایه تقویتکننده (Reinforcement Layer): برخی از لولههای پنج لایه از لایه تقویتکننده مانند فولاد یا الیاف پلیاستر برخوردارند که مقاومت به فشار را افزایش میدهند.
لایه میانی دیگر (Another Intermediate Layer): یک لایه دیگر از مواد مختلف ممکن است در اینجا افزوده شود تا ویژگیهای اضافی مانند انعطافپذیری یا مقاومت به حرارت به دست آید.
لایه خارجی (Outer Layer): این لایه به عنوان لایهای حفاظتی عمل میکند و ممکن است از موادی مانند PVC یا پلیاتیلن ساخته شود.
لولههای پنج لایه به دلیل ترکیب مواد مختلف در لایههای مختلف، میتوانند ویژگیهای متنوعی را ارائه دهند و برای کاربردهای مختلفی از جمله انتقال آب، گاز، سوخت، و سایر مواد مناسب باشند.
لوله پلی اتیلن
لولههای پلیاتیلن (PE) یک نوع لوله ساختمانی هستند که از پلیاتیلن به عنوان ماده اصلی تشکیل شدهاند. پلیاتیلن یک پلیمر ترموپلاستیک است که از مواد هیدروکربنی حاصل میشود. این لولهها به دلیل ویژگیهای مناسب خود در بسیاری از کاربردها مورد استفاده قرار میگیرند. ویژگیها و کاربردهای لولههای پلیاتیلن عبارتند از:
ویژگیها:
انعطافپذیری و سبک وزن: لولههای پلیاتیلن به دلیل انعطافپذیری و سبک وزن بالا، نصب و حمل آنها بسیار راحت است.
مقاومت به شوک و ضربه: این لولهها مقاوم به شوک و ضربه هستند، که این ویژگی آنها را برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر ضربه دارند، مناسب میکند.
مقاومت به خوردگی و تجزیهپذیری: پلیاتیلن مقاوم به خوردگی است و همچنین به راحتی تجزیهپذیر میباشد.
مقاومت به مواد شیمیایی: لولههای پلیاتیلن مقاوم به بسیاری از مواد شیمیایی هستند.
مقاومت به حرارت و عایق حرارتی: این لولهها دارای مقاومت به حرارت و عایق حرارتی خوبی هستند.
کاربردهای متعدد: از لولههای پلیاتیلن در انتقال آب، گاز، فاضلاب، و حتی در برخی کاربردهای صنعتی مانند فرآیندهای شیمیایی استفاده میشود.
کاربردها:
سیستمهای آبیاری: لولههای پلیاتیلن برای انتقال آب در سیستمهای آبیاری در باغها و مزارع به کار میروند.
سیستمهای فاضلاب: برخی از لولههای پلیاتیلن در شبکه فاضلاب نیز استفاده میشوند.
سیستمهای گاز: برای انتقال گازهای طبیعی یا گازهای صنعتی نیز از این لولهها استفاده میشود.
سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع: برخی از لولههای پلیاتیلن در سیستمهای گرمایشی و تهویه مطبوع نیز کاربرد دارند.
ساختمانسازی: از این لولهها برای انتقال آب سرد و گرم در سیستمهای لولهگذاری ساختمانی نیز استفاده میشود.
توجه به استانداردها و مقررات مربوط به استفاده از لولههای پلیاتیلن در هر کاربردی مهم است.
لوله برنجی با روکش کروم
لولههای برنجی با روکش کروم معمولاً از جنس برنج تولید میشوند و سپس به وسیله روش کرومپلاستیک (chroming) یا روشهای دیگری که به آنها روکش کروم میدهند، تزئین میشوند. این روکش کروم به لولهها یک ظاهر درخشان و استحکام افزوده و همچنین از خوردگی و زنگزدگی آنها جلوگیری میکند.
ویژگیهای لوله برنجی با روکش کروم:
ظاهر زیبا و درخشان: روکش کروم به لولهها ظاهر درخشان و زیبایی میبخشد که آنها را برای استفاده در برخی از محیطهای دکوراتیو و ساختمانی جذاب میکند.
مقاومت به خوردگی و زنگزدگی: روکش کروم به لولههای برنجی مقاومت به خوردگی و زنگزدگی اضافه میکند، که این ویژگی آنها را مناسب برای محیطهای مرطوب و آبی میسازد.
مقاومت در برابر تغییر رنگ و لکهها: این لولهها با روکش کروم مقاوم به تغییر رنگ و لکهها هستند، که باعث حفظ ظاهر شیک آنها میشود.
کاربرد در دکوراسیون و طراحی داخلی: به دلیل ظاهر زیبا و متنوعی که لولههای برنجی با روکش کروم دارند، اغلب در طراحی داخلی، آشپز
لوله مسی
لولههای مسی از جنس مس ساخته شدهاند و در انتقال فلوئیدها و گازها، به ویژه آب، گازهای گوناگون و سیالات دیگر مورد استفاده قرار میگیرند. مس به دلیل خواص خود نظیر هدایت حرارت، مقاومت در برابر خوردگی، انعطافپذیری، و مقاومت در برابر فشار بالا، به عنوان یک مواد ساختمانی مورد توجه است.
لولههای مسی در ساختمانها، صنعت، و زیرساختهای آب و فاضلاب استفاده میشوند. همچنین، این لولهها برای انتقال گازهای طبیعی، روغن، و سایر مواد نیز استفاده میشوند. این لولهها در اندازهها و ضخامتهای مختلف تولید میشوند و میتوانند به شکل مستقیم یا با فیتینگها و اتصالات مختلف به هم متصل شوند.
لولههای مسی معمولاً در پروژههای ساختمانی و صنعتی به عنوان یک انتخاب محبوب برای سیستمهای لولهکشی مورد استفاده قرار میگیرند.
لوله استیل
لولههای استیل یا لولههای فولادی از جنس فولاد ساخته شدهاند و در انتقال فلوئیدها، گازها، و مواد صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. این لولهها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت، خوردگی و سایر شرایط سخت محیطی، در صنایع مختلف به ویژه صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، انرژی، ساختمان و صنعت خودرو استفاده میشوند.
لولههای استیل به صورت لولههای بدون درز (Seamless) یا جوش دار (Welded) تولید میشوند. این لولهها در اندازهها و ضخامتهای مختلف در بازار موجود هستند. جوش دار یا جوش خورده به محل جوشهای لوله اشاره دارد که ممکن است در فرآیند تولید به وجود آید.
لولههای استیل نسبت به مس و دیگر مواد، هزینه تولید کمتری دارند و همچنین میتوانند در شرایط دما و فشار مختلف به کار روند. آنها همچنین مقاومت خوبی در برابر خوردگی و زنگزدگی دارند.
از لولههای استیل در سیستمهای لولهکشی، انتقال گازها و مایعات، ساخت و تعمیرات ساختمانی، و بسیاری از صنایع دیگر استفاده میشود.
لوله PEX
لولههای PEX یک نوع لولههای پلاستیکی هستند که از پلیاتیلن به عنوان ماده اصلی تشکیل شدهاند. ماده اولیه PEX، به صورت یک لوله انعطافپذیر و مقاوم در برابر حرارت و فشار تولید میشود. عمدتاً برای سیستمهای تأمین آب گرم و سرد در ساختمانها به کار میروند.
PEX به عنوان یک جایگزین
مناسب برای لولههای فلزی مانند مس یا فولاد در سیستمهای لولهکشی آب به دلیل ویژگیهای زیر شناخته شده است:
انعطافپذیری: لولههای PEX انعطافپذیر هستند و به راحتی قابل انعطاف و تنظیم به اشکال و مسیرهای مختلف هستند.
مقاومت در برابر حرارت: PEX مقاوم در برابر تغییرات دمایی است و در سیستمهای آب گرم به خوبی عمل میکند.
مقاومت در برابر خوردگی: برخلاف لولههای فلزی که ممکن است با خوردگی مواجه شوند، PEX مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی است.
سبک وزن: این لولهها به طور کلی سبکتر از لولههای فلزی هستند که تسهیل در نصب و حمل و نقل را فراهم میکند.
کاهش هزینه نصب: نصب لولههای PEX ممکن است در مقایسه با لولههای فلزی هزینه کمتری داشته باشد.
لولههای PEX عمدتاً در سیستمهای گرمایش کف، تأمین آب گرم و سرد، و سیستمهای گرمایش و سرمایش زمین استفاده میشوند.
لوله آزبست سیمانی
لوله آزبست سیمانی یک نوع محصول ساختمانی بوده که از ترکیب آزبست (asbestos) و سیمان تشکیل شده است. آزبست موادی معدنی است که دارای خصوصیات عایق حرارتی و مقاومت به فشار، خوردگی، و آتش است. در گذشته، به دلیل ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مناسب خود، آزبست در صنایع مختلف برای تولید مواد عایق، لولهکشی، و ساختمانسازی به کار میرفت.
لوله آزبست سیمانی معمولاً در سیستمهای لولهکشی آب و فاضلاب یا در پروژههای ساختمانی مورد استفاده قرار میگرفته است. این لولهها به دلیل مقاومت به زنگزدگی، خوردگی، و حرارت، در برخی موارد مورد توجه قرار میگرفتهاند. اما باید توجه داشت که از زمان شناخت مخاطرات بهداشتی مرتبط با آزبست، استفاده از این ماده به شدت محدود شده و در بسیاری از کشورها توقف یافته است.
آزبست موادی است که اگر در فرآیند استفاده یا نگهداری آزبست سیمانی آسیب ببیند و به صورت ذرات هوا منتشر شود، میتواند خطرات جدی برای سلامتی انسانها ایجاد کند، به خصوص در موارد تنفسی. برای اطمینان از ایمنی، استفاده از جایگزینهای غیرآزبستی در صنعتها و ساختمانسازی توصیه میشود.
جمع بندی
اگر علاقمند هستید که با شغل لوله کشی ساختمان وارد بازار کار شوید پیشنهاد می کنیم با مشاورین ما در ارتباط باشید ما به شما آموزش خواهیم داد چگونه وارد این کار شده و کسب درآمد کنید.